Hoe kleuren zich gedragen en hoe wij ze ervaren
Wat hebben kleuren voor effect in het schilderen of in kunstzinnige therapie? Zijn kleuren subjectief of objectief? Hoe gedragen kleuren zich en hoe ervaren wij ze? Elke kleur heeft vele ‘gezichten’: Blauw bijvoorbeeld kan als lucht ruimte geven, maar als archiefkast saai overkomen. Hoe krijg je daar oog voor?
Op uitnodiging van Kunst en Cultuur Woudenberg gaf Wil Uitgeest op donderdagavond 3 oktober een boeiende lezing over Rood, Geel en Blauw in het Cultuurhuis. Wil is kunstenaar en promoveerde in 2016 met haar proefschrift: Bang voor rood, geel en…blauw? Goethe, Merleau-Ponty en fenomenologisch kleuronderzoek.
Kleurexperimenten
Allereerst onderwerpt Wil de ongeveer twintig toehoorders in de zaal aan een aantal kleurexperimenten. Iedereen focust zich op een gekleurd plaatje op het scherm en verlegt de blik vervolgens naar een punt op het blanco vlak ernaast. Er gebeurt iets wonderlijks: Waar eerst magentarode stippen stonden, komen nu groene stippen tevoorschijn. Ons brein produceert na sterke focus op de ene kleur, automatisch de tegenpool van die kleur om de balans te herstellen, aldus Wil.
Wat spreekt uit kleuren?
Na de kleurexperimenten gaat Wil in op de eigenschappen van Rood. Deze kleur biedt een scala aan mogelijkheden: rood kan gewelddadig of erotisch zijn, enthousiasmerend of liefdevol, of zich opofferen met heldenmoed. Als je met rood schildert, heb je al deze mogelijkheden, afhankelijk van de tint en het onderwerp dat je kiest. Wil illustreert dat met afbeeldingen van schilderijen.
Ze doet hetzelfde met blauw: blauw kan ruimtelijk zijn als de hemel, je meenemen in een droomwereld of weldadige ontspanning brengen. Het kan luisteren, meevoelen met het leed van de wereld, dienstbaar en trouw zijn… Haar toehoorders kunnen hun ogen en oren nauwelijks geloven. Goh, dat je dat zo kan indelen. Heel anders dan rood dus.
Tenslotte komt geel aan de beurt: het geel dat alle kanten op wil stralen, niet houdt van grenzen of heilige huisjes, altijd wil bewegen; licht, humoristisch, eeuwig jong; het kan ook scherp als een lichtstraal zijn of opportunistisch worden omdat het zich nergens definitief aan bindt. Als schilder gebruik je vaak intuïtief de juiste kleuren om al deze sferen overtuigend op het doek te zetten!
Samenhang
De dynamiek van de kleuren kun je ervaren, tussen de woorden door. De geest van geel, de ziel van blauw en het leven van rood vormen een verbinding die je woordeloos kunt beleven. Met kleuren zijn ook therapieën mogelijk om mensen in een nieuw evenwicht te brengen.
De aanwezigen blijken aan het einde geboeid door deze indrukwekkende lezing. Zij kijken voortaan anders naar Geel, Rood en Blauw.